Miara Lisan jeung Haté

RMJABAR.COM - Abdi jadi inget carita baheula. Aya hiji lalaki sepuh datang ka hiji ulama. Anjeunna ngaku rajin ibadah, puasana tara bolong, tahajudna rutin. Tapi haténa can ngarasa tengtrem.
 

"Abdi masih kénéh sering ngobrolkeun goréngna batur," pokna.
 

Sang ulama ukur seuri. Anjeunna masihan éta lalaki kantong pinuh bulu hayam, lajeng nyuruh supaya disebarkeun sapanjang jalan. "Isukan balik deui ka dieu," ceuk ulama éta.
 

Isukna, éta lalaki datang deui.
 

"Ayeuna kumpulkeun deui sakabéh bulu anu geus disebarkeun," ceuk ulama éta.
 

Éta lalaki ngarasa reuwas. "Kumaha carana? Angin pasti geus ngabubarkeun éta bulu ka mana-mana."
 

Ulama éta unggeuk. "Éta sarua jeung lisan manusa. Sakali kecap diucapkeun, moal bisa ditarik deui."
 

Kitu pisan bahayana lisan.
 

Jaman kiwari, lisan lain ukur tina biwir. Tapi ogé tina ramo.
 

Di média sosial, hiji komentar kasar bisa nganyerikeun haté batur. Hiji babagi berita tanpa diverifikasi bisa ngaruksak reputasi. Hiji status asal-asalan bisa nyababkeun pacéngkadan.
 

Ramadan sabenerna kudu jadi rem. Henteu ukur pikeun lapar jeung halabhab, tapi ogé pikeun lisan jeung haté.
 

Tapi kanyataanna? Ramadan sering jadi ajang debat. Ti mimiti bédana awal puasa, rukyat vs hisab, nepi ka halal-haram sagala rupa. Komentar beuki seukeut, sindiran beuki nyengsrek.
 

Bukankah Ramadan kuduna mawa ketenangan?
 

Ibnu Qayyim kungsi nyarios, "Agama ieu diwangun ku dua hal: kajujuran jeung kasabaran."
 

Puasa nu sajati mah lain ngan ukur nahan lapar, tapi ogé nahan lisan jeung haté tina kaburukan.
 

Naon gunana puasa lamun saban poe ngan ukur ngobrolkeun goréngna batur? Naon gunana ibadah lamun haté masih pinuh ku sirik, dengki, jeung amarah?
 

Abdi jadi inget kana hiji hadits: "Loba jalma nu puasa tapi teu meunang nanaon iwal ti lapar jeung halabhab."
 

Naha? Sabab puasana ngan ukur formalitas. Teu robah akhlakna.
 

Imam Al-Ghazali kungsi nyerat dina Ihya Ulumuddin, "Lisan éta siga sato galak. Lamun dileupaskeun, bakal nyerang."
 

Maka Ramadan ieu, hayu urang leuwih ati-ati.
 

Ati-ati kana lisan. Ulah asal nyarita. Lamun teu terang, leuwih hadé cicing. Lamun rag-rag, ulah dibagikeun.
 

Ati-ati kana haté. Ulah gampang ambek. Ulah gampil sirik. Ulah ribut nyalahkeun batur.
 

Imam Syafi’i kungsi ngadawuh, "Lamun hiji jalma rék nyarios, pikirkeun heula. Lamun alus, omongkeun. Lamun rag-rag, leuwih hadé cicing."
 

Puasa mah ngan sakeudeung. Tapi pangaruhna bisa nepi ka saumur hirup.
 

Lamun urang bisa ngalatih lisan jeung haté, moal mustahil sanggeus Ramadan ogé urang bakal leuwih terjaga.
 

Sabab miara lisan jeung haté tina dosa—éta inti ibadah anu sajati.